حقایقی درباره ی ظروف پلی استایرن

ریتم سریع زندگی روزمره در سده حاضر چنین ایجاب کرده است که همه ما حداقل در شرایطی معدود نیاز به ظروف پلی استایرن یک بار مصرف و پلاستیکی پیدا کنیم. لیوان ها و ظروف پلی استایرنی را می توان از پرکاربردترین انواع ظروف یک بار مصرف به شمار آورد. هدف این مقاله، بررسی کلی ساختار پلی استایرن، فواید و مضرات آن در ساخت ظروف و سایر وسایل پرکاربرد زندگی است تا با شناخت بهتر این نوع مواد اولیه بتوانیم انتخابی بهتر و دقیق تر داشته باشیم.

در ادامه این مطلب با پلاستجو همراه باشید تا به بررسی جزئیاتی کمتر شنیده شده درباره ظروف پلی استایرن بنشینیم.

پلی استایرن چیست؟

استایرن، که نام های فنیل اتن، وینیل بنزن و اتنیل بنزن نیز به آن اطلاق می شود، یکی از مشتقات بنزن است که مایعی چرب، بی رنگ، معطر که به آسانی تبخیر می شود، هرچند با تجمع و انباشته شدن این ماده از بوی خوب آن کاسته می شود. از بیشترین کاربرد آن می توان به تهیه پلی استایرن اشاره کرد. پلی استایرن، یک پلیمر مصنوعی هیدروکربنی و معطر و با نقطه جوش پایین است که از مونومر استایرن تهیه می شود.

این پلیمر به طور کلی ماده ای جامد، شفاف و شکننده است و می توان آن را نوعی رزین ارزان قیمت به ازای واحد وزن به شمار آورد. از پلی استایرن، به غیر از ظروف یک بارمصرف، در مواردی همچون بطری های، پوشش های مواد غذایی، و یا حتی عایق صدا و گرما در ساخت ساختمان ها و … استفاده می شود. طبق تحقیقات اخیر، میلیاردها تن از این پلیمر در سال تولید می شود. 

پلی استایرن همچنین، یک نوع ترموپلاستیک است به این معنی که در دمای اتاق ماده ای جامد و شکننده است اما در دماهای بالای 100 درجه به حالت مایع گذار کرده و جاری می شود و با تغییر دما دوباره حالت جامد به خود می گیرد.

از این رفتار دمایی می توان در شکل دادن به محصولات، ایجاد مدل ها و قالب های مختلف و همچنین فرم دادن با استفاده از خلا (vacuum forming) بهره برد. مواد اولیه مورد استفاده در ظروف پلی استایرن به لحاظ شیمیایی ماده مقاومی است و معمولا در اسیدها و بازها حل نمی شود اما در بسیاری از حلال های کلردار و حلال های هیدروکربنی، محلول است. این پلیمر در قالب سه نوع مقاوم، انبساطی و معمولی وجود دارد و نوع معمولی آن به خصوص GPPSها را در تهیه ظروف یک بارمصرف پلاستیکی به کار می گیرند.

پلی استایرنی با نام اختصاصی GPPS،(General Purpose PolyStyrene) جهت مصارف عمومی وجود دارد. این نوع از پلی استایرن، در بازار ایران با نام کریستال شناخته می شود. پلیمرهای ایده آل از این نوع، سیالیت خوبی در طی فرآیند دارند و ضربه پذیر هستند. همچنین این نوع پلی استایرن ها در برابر حرارت از مقاومت بالایی برخوردار هستند و رنگ و بوی زننده ای نداشته و در برار اشعه ایکس بسیار مقاوم هستند. از آن جا که این پلیمرها عایق الکتریکی هستند که با اعمال میدان الکتریکی، قطبی می شوند، به عنوان دی الکتریک های مرغوبی در صنعت الکترونیک به شمار می روند.

کاربرد های پلی استایرن چیست؟

همانطور که در بالا ذکر شد، این مواد که غالباً به صورت گرانول های استوانه ای در بازار عرضه می شوند، به دلیل فاقد رنگ و بو بودن و مقاومت بالا در برابر حرارت و نیز خاصیت قالب پذیری، برای تهیه ظروف پلی استایرن و بسته بندی های مواد غذایی به شمار می روند.

در کشور آمریکا، سازمان غذا و دارو (FDA) بر مواد مورد استفاده در بسته بندی مواد غذایی، از جمله پلی استایرن، حساسیت زیادی دارد. تمامی پوشش ها- آلومینیم، شیشه، کاغذ و پلاستیک(همچون پلی استایرن) شامل موادی هستند که به مقدار بسیار کم در غذا و نوشیدنی ها نفوذ می کنند و یا به اصطلاح در آن ها “مهاجرت” می کنند. سازمان غذا و دارو این پوشش ها را بررسی می کند تا از سلامت موادی که در غذا و نوشیدنی ها نفوذ می کنند، اطمینان پیدا کند.

برای هر ماده ای که در رابطه با غذا و بسته بندی آن مورد استفاده قرار می گیرد، باید اطلاعات علمی کافی دال بر سلامت آن در دسترس باشد. بررسی های سلامت سازمان غذا و دارو کشور آمریکا بر 3 جنبه تمرکز می کند:
1- مواد مورد استفاده در ظروف بسته بندی
2- نمودار تجمع موادی که ممکن است در غذا و نوشیدنی ها نفوذ کند
3- سطوح سلامت این تجمع ها (بررسی این موضوع که حداکثر چه مقدار از نفوذ این مواد خطرآفرین نیست)

ذرات ریز استایرن اغلب در پلی استایرن های که طبق قاعده درست ساخته شده اند، می مانند. بنابرین پس از مطالعات FDA بر روی خود ماده مورد استفاده در بسته بندی (ظروف پلی استایرن) و هم ماده ای که ممکن است از آن در غذا و نوشیدنی ها نفوذ کند (استایرن)، نتیجه شد که استفاده از پلی استایرن برای بسته بندی و پوشش غذاها بلامانع است.

خواص و اثرات منفی ظروف پلی استایرن چیست؟

در سال های اخیر، گروه بسته بندی های پلاستیکی مواد غذایی اطلاعات جدیدی از نفوذ استایرن به غذا به FDA ارائه داد. این اطلاعات نشان داد که تجمع نفوذ استایرن در غذا برای هر شخص در روز چیزی حدود 6.6 میکروگرم است. این مقدار بیش از 10هزار بار کمتر از مرز سلامتی که توسط FDA تعیین شده است می باشد. (FDA حداکثر مقدار مجاز مصرفی روزانه استایرن را 90 هزار میکروگرم به ازای هر شخص تعیین کرده است.) این امر، در کنار هزینه پایین بسته بندی های پلی استایرنی، آن را به ماده بسیار پرکارد در صنعت پوشش و بسته بندی تبدیل کرده است.

اما از طرفی دیگر، تجزیه ناپذیری و خطر آتش گیری سریع پلی استایرن ها آن ها را در شمار مهم ترین دشمنان طبیعت آورده است این مواد نه تنها برای طبیعت و حیوانات، بلکه برای بدن انسان نیز تهدیدی جدی به شمار می روند. کارگرانی که در کارخانه هایی کار می کنند که محصولات آن، از پلی استایرن تهیه می شوند، در معرض خطر بزرگی هستند چرا که استایرن (مونومر سازنده پلی استایرن) خطرات زیادی برای سلامتی دارد.

از عوارض کوتاه مدت آن می توان به اثر روی چشم ها، خارش و سوزش پوستی، تاثیر منفی بر دستگاه گوارش و مجرای تنفسی اشاره کرد. همچنین در دراز مدت، استایرن بر دستگاه عصبی تاثیر گذاشته و باعث ضعف، سردرد، خستگی و یا حتی ابتلا به افسردگی می شود. 

در مورد طبیعت باید نخست پیش از هرچیز به این نکته اشاره کرد که پروسه تولید ظروف پلی استایرن، به تنهایی، آلودگی زیادی به هوا منتقل کرده و زباله های زیادی چه به حالت مایع و چه به حالت جامد را وارد محیط می کند. از طرفی این پلیمرها، در درجه اول با استفاده از نفت ساخته می شوند و همانطور که از سال ها پیش دانشمندان به این موضوع اشاره کرده اند، نفت یکی از منابع با ارزش تجدیدناپذیر است.

گذشته از این، استفاده از هیدروکربن در ساخت ظروف پلی استایرن، باعث آزاد شدن هیدروکربن در سطح جهانی می شود که این هیدروکربن ها در جو، با اکسیدهای نیتروژن و در حضور نور خورشید، اوزون تروپوسفریک، یکی از مواد آلاینده جدی در سطح جهانی، را تشکیل می دهند.

همچنین بازیافت این مواد نیز پرهزینه است و مشکلات خاص خود را دارد. هر ماده پلی استایرنی که بازیافت میشود دقیقا به همان ماده با کیفیت و کاربرد اولیه برنمی گردد؛ به عنوان مثال لیوان ها پس از بازیافت به سینی های مورد استفاده در کافی شاپ ها و یا مواد پرکننده همچون پوشال تزیینی و … تبدیل می شوند و این یعنی برای تولید همان لیوان های اولیه ما باز هم به مواد اولیه جدید نیازمندیم.

این مشکلات باعث شده است تا توجه ها به صنعت نوین پلیمرهای زیست تخریب پذیر جلب شود. اما این صنعت نیز هنوز به حد کمال و باروری خود نرسیده است؛ فلذا در حال حاضر، شاید یکی از ارزان ترین و در دسترس ترین ظروف برای زندگی های امروزه و وسایل پرکاربرد ما، ظروف پلی استایرن باشد.

پلاستجو با معرفی و فروش تخصصی انواع محصولات و تولیدکنندگان عرصه پلیمر و پلاستیک می کوشد تا نیاز صنعت را در زمینه شبکه توزیع و خرید تخصصی بر آورده نماید. همچنین پلاستجو امکان مقایسه کیفیت و قیمت محصولات مختلف و مذاکره بی واسطه با تولیدکنندگان را در اختیار مشتریان خود قرار می دهد تا آنها را در امر : خرید عمده پمپ اسپری غلیظ پاش ، خرید عمده بطری 250 میل ، خرید عمده گالن 20 لیتری ، خرید عمده گالن 10 لیتری ، خرید عمده مخزن فریم دار IBC ، خرید عمده سیفتی باکس ، خرید عمده سرنگ تزریق پزشکی ، خرید عمده ظروف یکبار مصرف ، خرید عمده ظروف مایکروویوی و خرید عمده ظروف IML یاری نماید .